Legionella

2011-12-19 | Urządzenia TERMEN

Skuteczne zabezpieczenie przed rozwojem bakterii legionella

Weszło w życie rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku „w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia prze ludzi” (Dz.U. z 2007r. Nr 61, poz. 417). Rozporządzenie to określa wymagania dotyczące między innymi miejsca pobierania próbek ciepłej wody w celu wykrywania bakterii Legionella, minimalną częstotliwość pobierania próbek oraz procedury postępowania w zależności od wyników badania bakteriologicznego. Badanie występowania bakterii legionella w ciepłej wodzie w budynkach zamieszkania zbiorowego i zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej należy przeprowadzać od dnia 1 stycznia 2008 r. Zmiana przepisów to wymogi Unii Europejskiej, gdzie kontrole i zabezpieczenia sieci wodnych, czy klimatyzacyjnych, także przed legionellą, to dla właścicieli czy zarządców budynków obowiązek.

Wstęp do zagadnienia.

Zabepieczenie przed bakteriami legionella obiektów użyteczności publicznej jak np. szpitale, domy akademickie, hotele, baseny kąpielowe, szkoły a także kompleksy budynków mieszkalnych, które często są zasilane w energię cieplną przez lokalne kotłownie, polega na zastosowaniu nowatorkiego rozwiązania jakim jest podgrzewacz c.w.u. Z-BIS.
Problem zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową najczęściej rozwiązywany jest w sposób nie w pełni zadowalający, nieekonomiczny i niespełniający wymagań sanitarnych. Wspomniane kotłownie zapewniające dla tych obiektów przygotowanie c.w.u., wyposaża się w pojemnościowe, najczęściej pionowe podgrzewacze, niekiedy o dużych pojemnościach. Mankamentem tego rozwiązania może być nierównomierny rozkład i uwarstwienie temperatury podgrzanej wody. W dolnej i środkowej części takiego podgrzewacza temperatura bywa rzędu +35°C do +40°C, co sprzyja rozwojowi flory bakteryjnej, a w szczególności szczepów bakterii legionella pneumophila. Mniej wprowadzonym w omawiane zagadnienia należy wyjaśnić, że bakterie legionelli są przyczyną zapadania wielu osób na groźną chorobę zwaną legionellozą, która jest trudno wyleczalna i wielokrotnie pociąga za sobą śmierć.

Wymienione szczepy bakterii rozwijają się szczególnie silnie w źle zaprojektowanych instalacjach obiektów użyteczności publicznej. Jest to problem nie tylko krajowy, ale ogólnoświatowy. Jedną z podstawowych zasad dostosowania instalacji ciepłej wody do działań zmniejszających ryzyko zakażenia bakteriami legionella, zapisana jest w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2004r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U.Nr 75/02). Rozporządzenie §120 ust.2 brzmi: „Instalacja ciepłej wody powinna zapewnić uzyskanie w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60°C oraz umożliwić okresowe jej podniesienie do nie niższej niż 70°C”.
Należy nadmienić, że bakterie legionella w temperaturach wyższych niż +60°C, nie tylko się nie namnażają ale szybko giną. Przeciwdziałanie zagrożeniom infekcyjnym spowodowanym przez bakterie legionella wymaga przestrzegania określonych zasad postępowania zarówno w okresie projektowania i doboru urządzeń, jak również przy ich eksploatacji.
Mówiąc i pisząc o ciepłej wodzie użytkowej należy na wstępie nadmienić, że w sprawach jej przygotowywania ścierają się dwie zasadnicze koncepcje. Pierwsza i historycznie starsza, określana jako „zasobnikowa” polega na tym, że woda jest podgrzewana, a następnie gromadzona przez dłuższy czas, natomiast zasadniczy jej pobór następuje głównie w porach szczytowego zapotrzebowania. Zapas wody uzupełniany jest na bieżąco, a ograniczone zapotrzebowanie poza porami szczytowego poboru, zaspakajane jest przez układy wymiennikowe ciepła, współpracujące z zasobnikami tego układu.

Przyzwyczajenie wielu projektantów instalacji grzejnych i przygotowywania ciepłej wody użytkowej jest niekiedy tak silne, że podchodzą oni z rezerwą do drugiej, nowatorskiej koncepcji, o której będzie mowa dalej. Należy dodać, że dopóki w połowie lat siedemdziesiątych minionego wieku nie odkryto zagrożenia przez występowania w takich zastojach podgrzanej wody chorobotwórczej flory bakteryjnej z rodziny „legionella”, ten powszechnie przyjęty wtedy sposób, nie budził obaw ani większych zastrzeżeń.
Druga, nowatorska koncepcja rozwiązania tych problemów, która przyjmuje się teraz coraz powszechniej, polega na rezygnacji z dłuższego czasu gromadzenia ciepłej wody użytkowej. Zastępuje ją przygotowywanie ciepłej wody na bieżąco, w miarę występującego zapotrzebowania. Zapewniają to urządzenia równie skuteczne i ekonomiczne jak w przypadku wspomnianego wyżej dotychczasowego sposobu, mające jednak tę zasadniczą przewagę, że są z reguły pewne i bezpieczne pod względem higieniczno-zdrowotnym.

Innowacyjne rozwiązanie problemu przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Omówione niżej urządzenia służące do przygotowywania ciepłej wody użytkowej, stosowane zazwyczaj w kotłowniach opalanych olejem względnie gazem, są nowatorskim rozwiązaniami wykorzystywanymi coraz powszechniej. Wyróżniają się one małymi gabarytami, dużą wydajnością, pewnością eksploatacyjną, oraz stabilnością temperatury przygotowywanej wody. Również łatwą obsługą i korzystnymi wskaźnikami ekonomicznymi. Co najważniejsze – eliminują one zagrożenie przed rozwojem flory bakteryjnej zwłaszcza z „rodziny legionella”.

W bogatej ofercie wyrobów z branży instalacyjnej, produkowanych przez PPU „TERMEN” S.A. we Wrocławiu, specjalizującego się w inżynierii cieplnej, znalazły się również wspomniane, nowatorskie urządzenia do przygotowywania ciepłej wody użytkowej typu Z”BIS”. Cały ich typoszereg obejmuje osiem wielkości i przedmiotem tego omówienia będzie właśnie poświęcenie im należytej uwagi. Dodajmy, że są to urządzenia nowej generacji, spełniające współczesne wymagania sanitarno-higieniczne, i znajdują obecnie coraz powszechniej zastosowanie.

Na tle innych, znanych rozwiązań służących do tego celu, rozpatrywane rozwiązanie wyróżnia się cechami szczególnymi jak:

• skuteczne zabezpieczenie przed rozwojem flory bakteryjnej zwłaszcza z rodziny legionella,
• wymagana temperatura czynnika grzewczego 70°C,
• zapewnienie stałej temperatury wyjściowej 60°C i 55°C eksploatacyjnej c.w.u. bez konieczności podwyższania parametrów wody grzewczej do 90°C w godzinach szczytu
• małe gabaryty, a tym samym małe zapotrzebowanie powierzchni przy kilkakrotnie większej wydajności w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań zasobnikowych,
• zapewnienie odpowiedniego schładzania powrotnej wody grzejnej poniżej 57°C co gwarantuje dobrą współpracę podgrzewacza z kotłami kondensacyjnymi,
• przy dużym zapotrzebowaniu c.w.u. wydatnie niższe nakłady inwestycyjne niż w przypadku konieczności stosowania wielu podgrzewaczy pojemnościowo-przepływowych.
• brak potrzeby stosowania generatorów chloru

Dodać należy, że podgrzewacz TERMEN Z-BIS przystosowany jest do współpracy z kotłami kondensacyjnymi o wysokiej sprawności. Zapewnia to korzystne schładzanie wody grzewczej do ok. +43°C. Przy tym spełniany jest warunek obowiązujący dla kotłów kondensacyjnych gazowo-olejowych, jakim jest utrzymywanie temperatury na powrocie poniżej + 57°C. Zapewnienie takich parametrów roboczych w znanych dotychczas podgrzewaczach pojemnościowo-przepływowych z wężownicami, było utrudnione.
Nie spełniały one zatem skutecznie warunków kondensacji. Szczegóły techniczne omawianego rozwiązania zamieszczone są na stronie podgrzewacz ciepłej wody użytkowej typu Z-BIS.
Podstawowe cechy jakimi wyróżnia się omawiane urządzenie to zwłaszcza jego duży zakres wydajności, stabilność temperatury podgrzewanej wody, prosta obsługa i co szczególnie ważne – zabezpieczenie przed rozwojem niebezpiecznej flory bakteryjnej, zwłaszcza bakterii z rodziny legionella. Podane wyżej walory techniczno-eksploatacyjne zostały sprawdzone już wielokrotnie w praktyce eksploatacyjnej.
Dla zaspokojenia potrzeb rynkowych produkowane są, jak było wspomniane, w ośmiu typo-wielkościach o mocy od 70 do 780 kW i wydajnościach nominalnych przepływu wody grzejnej od 1,7 m³ do 25,2 m³ na godzinę oraz ilości wody podgrzewanej od 1200 do 13800 l/h o temperaturze wyjściowej +60°C. Zaspakaja to w pełni zróżnicowane potrzeby dotychczasowych i potencjalnych użytkowników tych wydajnych oraz bezpiecznych eksploatacyjnie urządzeń.
Dotychczasowe koncepcje z zastosowaniem podgrzewaczy pojemnościowych wymagają zastosowania podwyższonych temperatur na zasilaniu (nawet do +90°C) celem zapewnienia wymaganej temp. c.w.u. w godzinach szczytowego rozbioru.
Również zwiększenie wydajności poprzez kompletację zespołów podgrzewaczy okazuje się wariantem nieekonomicznym. Proponowane rozwiązanie eliminuje całkowicie w/w uciążliwości. Porównanie przedstawiono w tabeli.

Walory użytkowe omawianych urządzeń.

W uzupełnieniu tego omówienia należy dodać, że rozpatrywane tu podgrzewacze c.w.u. przewidziane są zwłaszcza do stosowania w takich obiektach, w których występuje okresowo duże zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową. Dotyczy to przykładowo dużych kompleksów mieszkaniowych, również takich obiektów jak szpitale, domy akademickie, zakłady przemysłowe, hotele, koszary wojskowe, szkoły, uzdrowiska, kompleksy basenowe a także wszystkie obiekty w których występuje okresowo duże zapotrzebowanie na dostawę ciepłej wody użytkowej.
Najlepszą rekomendacją przydatności i korzyści wynikających z zastosowania tych urządzeń jest zapewnienie wysokich wymagań sanitarnych, zwłaszcza eliminujących zagrożenie wystąpienia bakterii legionella. Przemawia za tym coraz bardziej powszechne wykorzystywanie podgrzewaczy Z-BIS, co znajduje odbicie w rosnącym zainteresowaniu tym nowatorskim rozwiązaniem.
Kończąc należy dodać, że ważną zaletą podgrzewacza Z-BIS są stosunkowo niewielkie gabaryty, dzięki czemu urządzenie nie zajmuje wiele miejsca. Wynoszą one: szerokość: 1300 mm, wysokość 1800 mm, oraz głębokość 850 mm. Zapewnia to łatwy transport oraz instalowanie w miejscu przeznaczenia. Dotychczasowa praktyka w pełni potwierdza te zalety i przemawia za coraz szerszym wykorzystywaniem tych nowatorskich urządzeń dla rozwiązania ważnych problemów higieny i tym samym ochrony naszego zdrowia.

Wnioski końcowe

1. Proponowany podgrzewacz c.w.u. typu Z-BIS spełnia projektowane europejskie wytyczne zapobiegania przed zachorowaniami na legionellozę w układach wytwarzania c.w.u. zgodnie z wytycznymi Parlamentu Europejskiego dok.2119/98/EC.
2. Podgrzewacz spełnia całkowicie warunki techniczne zawarte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12.04.2002r. Dz. U. Nr 75/2002, §118-§121.
3. Podgrzewacz spełnia wytyczne zawarte w: „zalecenia do projektowania instalacji ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji minimalizujące namnażanie się bakterii legionella„. Wymagania techniczne COBRTI INSTAL – Zeszyt 11.
4. Jest to unikatowe rozwiązanie problemu zdrowotnego i ekonomicznego zabezpieczenia dostawy c.w.u. z kotłowni.